Την Ωραία Ελένη της Πομπηίας έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι (vid)

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ  | Ενημ. 11/04/2024, 17:18

Posted by Youmagazine Staff

 

Μια εκπληκτική τοιχογραφία της Ωραίας Ελένης της Τροίας και άλλες σκηνές από την ελληνική μυθολογία έφερα στο φως οι αρχαιολόγοι στην Πομπηία.

Αριστερά, η Ωραία Ελένη συναντά τον Πάρη, τον πρίγκιπα της Τροίας. Δεξιά, η Κασσάνδρα. Οι αρχαιολόγοι λένε ότι οι τοιχογραφίες αυτές είναι από τις καλύτερες που έχουν βρεθεί ποτέ στα ερείπια της αρχαίας πόλης που καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας

ν

ΕΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ εκπληκτικών τοιχογραφιών με την Ελένη, την πιο όμορφη γυναίκα της αρχαίας Ελλάδας, τον Πάρη, τον πρίγκιπα της Τροίας, την ώρα που τη συναντά, τον Απόλλωνα και τη Λήδα με τον Κύκνο, ανακαλύφθηκε στο «σκοτεινό δωμάτιο», τη χειμερινή τραπεζαρία μιας ρωμαϊκής βίλας στην Πομπηία. Οι τοιχογραφίες στολίζουν τους τοίχους της τραπεζαρίας, που είναι μαύροι, για να καλύπτουν την αιθάλη από τις λάμπες λαδιού που έκαιγαν εκείνη την εποχή.

Οι τοιχογραφίες είναι σε εξαιρετική κατάσταση. Φαίνεται ότι το δωμάτιο είχε διακοσμηθεί λίγο πριν εκραγεί ο Βεζούβιος τον Αύγουστο του 79 μ.Χ. Οι τοιχογραφίες είναι ένα από τα τελευταία έργα τέχνης που φιλοτεχνήθηκαν στην καταδικασμένη από τη μοίρα πόλη.

Η ανακάλυψη του «σκοτεινού δωμάτιου» έγινε τις τελευταίες ημέρες των γυρισμάτων ενός ντοκιμαντέρ για την Πομπηία με τίτλο “The New Dig”. Οι νωπογραφίες που υπάρχουν σε αυτή την τραπεζαρία θα εμφανιστούν στο τελευταίο επεισόδιο της σειράς, που ξεκινά την ερχόμενη Δευτέρα στο BBC.
ν

Ο Απόλλωνας με τη λύρα του προσεγγίζει την Κασσάνδρα, την αδελφή του Πάρη, η οποία κάθεται πάνω σε έναν φαλλό – τον «ομφαλό του κόσμου». (Παρόμοιος φαλλός σώζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών). Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Σε μια προσπάθεια να αποπλανήσει την Κασσάνδρα, ο Απόλλωνας της έδωσε το χάρισμα της προφητείας – να μπορεί να δει το μέλλον.

Όταν όμως εκείνη αρνήθηκε να ενδώσει στις προτάσεις του, ο Απόλλωνας την καταράστηκε για να μην πιστεύει κανείς τις προφητείες της.

Η πρώτη από τις προφητείες της Κασσάνδρας ήταν ότι ο Πάρις θα έφερνε καταστροφή στην πόλη, όταν θα επέστρεψε από την Ελλάδα. Αργότερα, όταν έφερε και την Ωραία Ελένη στην πόλη, η Κασσάνδρα είπε πως η απαγωγή αυτή θα προκαλούσε τον αφανισμό της Τροίας, αλλά κανένας δεν την πίστευε.

Προσπάθησε επίσης με κάθε τρόπο να πείσει τους Τρώες να μη βάλουν μέσα στην πόλη τον Δούρειο Ίππο. Η Κασσάνδρα τους είπε μάλιστα «καθαρά και ξάστερα» ότι το ξύλινο εκείνο άλογο ήταν γεμάτο με οπλισμένους εχθρούς, αλλά και πάλι δεν έγινε πιστευτή.ν

Θαυμάστε την εκπληκτική έκφραση στο πρόσωπο της Κασσάνδρας. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Όπως τονίζει ο δρ Gennaro Iovino, ένας ντόπιος αρχαιολόγος: «Αυτές οι νωπογραφίες είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που έχουμε δει μέχρι τώρα. Φανερώνουν μια νέα τεχνοτροπία την οποία δεν είχαμε δει μέχρι τώρα στην Πομπηία. Είναι πολύ σημαντικά έργα».

Ένα από αυτά τα έργα απεικονίζει την ένωση της Λήδας με τον μεταμφιεσμένο σε κύκνο Δία. Λίγο αργότερα η Λήδα θα γεννήσει δύο αυγά από τα οποία βγήκαν συνολικά τέσσερα παιδιά.

Σε μια από τις εκδοχές του μύθου, από το ένα αυγό βγήκαν ο Πολυδεύκης και η Ελένη, και αυτά ήταν παιδιά του Δία, ενώ από το άλλο βγήκαν ο Κάστωρ και η Κλυταιμνήστρα, που ήταν παιδιά του Τυνδάρεω.

Ο μύθος ακολουθεί την δοξασία των Ορφικών σχετικά με το κοσμικό αυγό από το οποίο εκκολάφτηκε ο Φάνης, δηλαδή ο εκδηλωμένος κόσμος μας, βάζοντας τάξη στο χάος.
ν

Η Λήδα και ο Κύκνος. Η Λήδα ήταν η μητέρα της Ωραίας Ελένης. Στην τοιχογραφία, ετοιμάζεται να συνευρεθεί με τον Δία που έχει μεταμφιεστεί σε κύκνο. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Η στιγμή που η Ωραία Ελένη (συνοδευόμενη από μια υπηρέτρια) συναντά τον Πάρη, τον γιο του Πριάμου, βασιλιά της Τροίας. Η ελληνική επιγραφή στο κέντρο λέει: «Αλέξανδρος – Ελένη». Αλέξανδρος είναι το άλλο όνομα του Πάρη. Ο Πάρης έχει φρυγική φορεσιά, με κάλυμμα κεφαλής και μπότες. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Το «σκοτεινό δωμάτιο» στο οποίο ανακαλύφθηκαν οι τοιχογραφίες, εκτελούσε χρέη αίθουσας δεξιώσεων. Το φως που έμπαινε από έναν φεγγίτη, αντανακλούσε στο λευκό πάτωμα, φωτίζοντας τις τοιχογραφίες. Το πάτωμα είναι στρωμένο με 1.000.000 πλακάκια και έχει μαύρη μπορντούρα. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Το «σκοτεινό δωμάτιο» (τραπεζαρία ή αίθουσα δεξιώσεων), όπως θα φαινόταν στην αρχαιότητα, με σημειωμένες τις θέσεις των διαφόρων τοιχογραφιών. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Το οίκημα, που περιλαμβάνει το «σκοτεινό δωμάτιο» βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της αρχαίας πόλης, που δεν έχει ακόμη ανασκαφεί. Η τραπεζαρία με τις περίφημες τοιχογραφίες ανήκει σε ένα συγκρότημα κατοικιών στη συνοικία Verus, όπου οι ανασκαφές άρχισαν μόλις πέρυσι. Στο συγκρότημα βρέθηκε ένα αρτοποιείο, ένα πλυντήριο, και οικήματα με παράθυρα που είχαν κάγκελα, όπου έμεναν οι εργάτες και οι σκλάβοι.

Στο ίδιο μέρος οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν αυτό που φαίνεται να είναι η πρώτη πίτσα στην ιστορία, αλλά και τη ζοφερή πλευρά της πόλης, με τα μουμιοποιημένα πτώματα δύο γυναικών και ενός παιδιού τριών ετών που πέθαναν από την έκρηξη του Βεζούβιου.

Μπορεί να ήταν υπηρέτες στην ανακαλυφθείσα κατοικία και να πέθαναν όταν κατέρρευσε η στέγη κατά τη διάρκεια της έκρηξης.
ν
ν

ν

Νωρίτερα αυτή τη χρονιά, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν  ένα άλλο εκπληκτικό έργο τέχνης, με την παράσταση του Φρίξου και της Έλλης, τα δίδυμα παιδιά του Αθάμαντα, βασιλιά του Ορχομενού Βοιωτίας, και της Ωκεανίδας Νεφέλης. Η τοιχογραφία βρίσκεται σε ένα κτίριο που ονομάζεται Οίκος της Λήδας.

Τα δίδυμα απεικονίζονται να ταξιδεύουν κατά μήκος της θάλασσας πάνω σε ένα μαγικό κριάρι με χρυσό μαλλί, για να ξεφύγουν από την κακιά μητριά τους.

Ο καλλιτέχνης αποτύπωσε τη στιγμή που η Έλλη γλιστρά από το κριάρι και πέφτει στη θάλασσα, που από τότε πήρε το όνομά της – Ελλήσποντος..
ν

Ο Φρίξος και η Έλλη πάνω στο κριάρι με το «χρυσόμαλλο δέρας». Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Δυστυχώς οι ζημιές από τον σεισμό του 62 μ.Χ. που προηγήθηκε και κατόπιν από την έκρηξη του Βεζούβιου, δεν επέτρεψαν να διατηρηθεί το έργο ολόκληρο. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Η κατοικία στην οποία ανήκει το «σκοτεινό δωμάτιο», η επιβλητική αίθουσα δεξιώσεων με τους μαύρους τοίχους (δεξιά), κατά μήκος της Via di Nola. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Η Πομπηία, 22 χλμ. νοτιοανατολικά της Νάπολης, ήταν μια πολύβουη πόλη. Αλλά στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Η Πομπηία και στο βάθος ο ορεινός όγκος του Βεζούβιου. Πηγή: Αρχαιολογικό Πάρκο Πομπηίας
ν

Η Πομπηία ήταν μια ακμάζουσα και πλούσια ρωμαϊκή πόλη με πληθυσμό περίπου 11.000 κατοίκων πριν από την έκρηξη του Βεζούβιου. Η ισχυρή έκρηξη από δηλητηριώδης αέρια εκτόξευσε λιωμένους βράχους, κονιοποιημένη ελαφρόπετρα και ηφαιστειακή τέφρα, συνολικού βάρους 1,5 εκατομμυρίων τόνων το δευτερόλεπτο.

Εκτός από την Πομπηία, η έκρηξη κατέστρεψε τους οικισμούς της Ηράκλειας (Herculaneum), της Τόρρε Αννουντσιάτα και των Ποτίολων (Σταβαίες) στον Κόλπο της Νάπολης, σκοτώνοντας περισσότερους από 30.000 ανθρώπους.
ν

Το λιμάνι των Ποτίολων (Σταβαίες) στους πρόποδες του Βεζούβιου στην Καμπανία. Τοιχογραφία του 1ου αι. μ.Χ. Είναι χαρακτηριστική η διαφορά της τεχνοτροπίας σε σχέση με αυτή των νωπογραφιών της Πομπηίας. Πηγή: Wikimedia Commons
ν

Μετά την έκρηξη, τα σώματα των θυμάτων στην Πομπηία διατηρήθηκαν σε καλή κατάσταση χάρη στο προστατευτικό στρώμα στάχτης που τα σκέπασε, δημιουργώντας γύρω τους ένα προστατευτικό κέλυφος. Όταν αποσυντέθηκαν, άφησαν στην τέφρα το αποτύπωμά τους.

Όταν ανακαλύφθηκε η πόλη, στα μέσα του 1800, τα κενά που άφησαν τα σώματα γέμισαν με γύψο, για να αναδημιουργήσουν τους κατοίκους της πόλης στις τελευταίες τους στιγμές που ήταν εξαιρετικά επώδυνες.
ν

Ο κήπος των φυγάδων (Orto dei fuggiaschi) με τα 13 πτώματα των θυμάτων που θάφτηκαν κάτω από τις στάχτες, καθώς προσπαθούσαν να φύγουν από την Πομπηία κατά την έκρηξη του ηφαιστείου του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. Image: Supplied
ν

Ο θάνατος από την έκρηξη πρέπει να ήταν βασανιστικός, όπως δείχνει η επιθανάτια αγωνία αυτού του σκύλου, όπως αποτυπώθηκε στο γύψινο εκμαγείο του. Οίκος του Ορφέα, Πομπηία, 79 μ.Χ. Image: Supplied
ν

Οι ειδικοί ελπίζουν ότι οι τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα θα δουν σύντομα το φως, για να τις απολαύσει το κοινό στην Πομπηία, η οποία δέχεται σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως.

 

---