Ανδρική κατάθλιψη: μια σύγχρονη νόσος
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Posted by Youmagazine Staff
Η κατάθλιψη ήταν κάποτε γένους θηλυκού. Σήμερα επηρεάζει και τους άνδρες, με έναν όμως τελείως διαφορετικό τρόπο. Εμφανίζεται μεταμφιεσμένη σε μια ανθυγιεινή συμπεριφορά με καταστροφικές συνέπειες. Μπορεί όμως με την κατάλληλη θεραπεία να κατανικηθεί.
Μισό εκατομμύριο Έλληνες πάσχουν από κατάθλιψη σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο 2ο Συνέδριο Ψυχικής Υγείας, στο Ζάππειο, και αφορούν το 2015. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός αυτός έκτοτε έχει αυξηθεί κατά πολύ. Image: Supplied
v
Η ΑΝΔΡΙΚΗ κατάθλιψη, παρά τις σοβαρές επιπτώσεις που έχει στην ψυχική και διανοητική υγεία, είναι μια ασθένεια που παραμένει αδιάγνωστη, καθώς δεν έχει κραυγαλέα συμπτώματα, ένα θέμα που σέρνεται ύπουλα τα βράδια στο μυαλό εκατομμυρίων ατόμων.
Τα αίτια είναι πολλά, αλλά στην καρδιά του προβλήματος βρίσκονται οι πρωτόγνωρες πιέσεις που ασκούνται στους άνδρες και που προκύπτουν από τις αλλαγές στην κοινωνική και επαγγελματική θέση εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, καθώς και στην οικογενειακή και προσωπική ζωή.
Στις μέρες μας, η ανεργία και η οικονομική κρίση δεν εξαθλιώνουν απλώς τον άνθρωπο, αλλά τον χτυπούν κατευθείαν στον πυρήνα της ύπαρξής του.
Κάθε άνθρωπος γεννιέται προικισμένος από τη φύση με ένα δώρο, μια ικανότητα, ένα ταλέντο, μια εκφραστική επιδεξιότητα. Όμως, σαν να υπάρχει πάνω απ’ τα κεφάλια μας ένας σκοτεινός θεός, ένας Μολώχ, κάθε δημιουργική μας προσπάθεια δυναμιτίζεται, ενώ στο δρόμο μας παρεισφρύουν εκατοντάδες εμπόδια που μας εξασθενούν και μας κάνουν να αισθανόμαστε άχρηστοι και υποταγμένοι.
Τα αίτια είναι επομένως βαθύτερα και πιο σύνθετα. Στην ουσία πρόκειται για πόλεμο, για μια επίθεση από έναν άγνωστο εχθρό, απέναντι στον οποίο δεν μπορούμε να αμυνθούμε, καθώς βρεθήκαμε απροετοίμαστοι και χωρίς όπλα.
Στην πραγματικότητα έχουμε όπλα. Όμως η πονηριά αυτού του άγνωστου “εχθρού” είναι ακριβώς αυτή – να μας κάνει να πιστέψουμε ότι είμαστε ανήμποροι, άχρηστοι, χωρίς μέλλον και χωρίς δυνάμεις.
v
Τα συμπτώματα
Αυτός που πάσχει από κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από έντονα πεσμένη διάθεση και ανηδονία. Δηλαδή δεν ευχαριστιέται πια από τις άλλοτε αγαπημένες του δραστηριότητες. Μπορεί να συλλογίζεται ή να απασχολείται με αισθήματα αναξιότητας, έντονων τύψεων, μετάνοιας, ανημπόριας και απελπισίας. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν, δυσκολίες στη συγκέντρωση και στη μνήμη, απόσυρση από κοινωνικές καταστάσεις όπως οικογενειακές συνεστιάσεις και φιλικές δραστηριότητες, μειωμένη λίμπιντο και σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας.
Η αϋπνία είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό σύμπτωμα. Συνήθως ο ασθενής ξυπνάει πολύ νωρίς το πρωί και είναι αδύνατο να ξανακοιμηθεί. Η όρεξη για φαγητό μειώνεται με αποτέλεσμα ο ασθενής να χάνει βάρος. Επίσης μπορεί να βιώσει σωματικά συμπτώματα όπως, κούραση, πονοκέφαλο, προβλήματα χώνεψης, έντονο και χρόνιο πόνο σε κάποιο σημείο του σώματος, ή να βιώσει το συναίσθημα της νοητικής επιβράδυνσης. Επίσης φίλοι και συγγενείς μπορεί να διαπιστώσουν πως το άτομο φαίνεται ψυχικά διαταραγμένο.
Όπως οι γυναίκες, έτσι και οι άνδρες με κατάθλιψη παρουσιάζουν τα εξής συμπτώματα:
• Αισθάνονται λυπημένοι, άδειοι, χωρίς ελπίδα
• Είναι συνεχώς κουρασμένοι
• Δυσκολεύονται να κοιμηθούν
• Δεν αισθάνονται ευχαρίστηση από πράγματα που κάποτε απολάμβαναν
Επίσης παρουσιάζουν αποκλίνουσα συμπεριφορά όπως:
• Δαπανούν πολύ χρόνο στη δουλειά ή στα σπορ
• Πίνουν πολύ ή παίρνουν ναρκωτικά
• Χάνουν τον έλεγχο και γίνονται βίαιοι
• Είναι ευερέθιστοι και ξεσπούν με το παραμικρό
• Υιοθετούν επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως η απρόσεκτη οδήγηση
v
v
Διαφορετική αντιμετώπιση
Λόγω διαφορετικής χημείας, ορμονών και εμπειριών, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν την κατάθλιψη τελείως διαφορετικά από τους άνδρες. Έχουν την τάση να συγκροτούν παρέες, και δεν θα διστάσουν να μιλήσουν ανοιχτά και με εκφραστική φωνή για τα συναισθήματα, αλλά και για άλλες λιγότερο φανερές πτυχές της ψυχικής υγείας τους. Επίσης δεν θα διστάσουν να ζητήσουν ιατρική συμβουλή και να πάρουν τα ψυχοφάρμακα που θα υποδείξει ο γιατρός.
Οι άνδρες, από την άλλη πλευρά, τείνουν να βλέπουν τους συντρόφους και τους επιστήθιους φίλους τους ως πρωτογενείς πηγές για την υγεία. Θα ζητήσουν από αυτούς βοήθεια, αλλά, όπως παραδοσιακά αποφεύγουν τις ιατρικές εξετάσεις, ποτέ δεν θα παραδεχτούν ότι έχουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα. Κάτι τέτοιο δεν θα φαινόταν σωστό για τον ανδρισμό τους. Έτσι, τις περισσότερες φορές θέματα κλονισμένης ψυχικής υγείας συγκαλύπτονται και ποτέ δεν γίνεται έγκαιρη διάγνωσή τους.
v
Κατάθλιψη και αυτοκτονία
Εκατομμύρια άνδρες υποφέρουν από κατάθλιψη και ο αριθμός αυτός αυξάνεται κάθε χρόνο. Αν και ο αντίστοιχος αριθμός είναι μεγαλύτερος στις γυναίκες, οι άνδρες έχουν σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν την απόλυτη συνέπεια της κατάθλιψης τους: την αυτοκτονία. Αν και οι γυναίκες κάνουν κάθε χρόνο περισσότερες απόπειρες, αυτές των ανδρών είναι πιο αποτελεσματικές, εν μέρει επειδή οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν είναι πιο θανατηφόροι.
Γιατί όμως είναι δύσκολο να διαγνωσθεί η ανδρική κατάθλιψη; Κατά πρώτον, επειδή οι άνδρες δεν αναζητούν απλά την κατάλληλη θεραπεία. Έπειτα, τα συμπτώματα κατάθλιψης των ανδρών δύσκολα αναγνωρίζονται ως τέτοια από τους γιατρούς, αλλά και από τους άνδρες τους ίδιους. Οι άνδρες εστιάζονται συνήθως στα φυσικά συμπτώματα –κούραση, πονοκέφαλοι, ευερεθιστότητα, απώλεια ενδιαφέροντος για την εργασία, μειωμένη γενετήσια ορμή, διαταραχές ύπνου– παρά στα συναισθήματα θλίψης, αναξιότητας, απελπισίας και υπερβολικής ενοχής. Όμως αυτά τα σωματικά συμπτώματα, καθώς και άλλα που σχετίζονται με το αλκοόλ ή την εξάρτηση από τα ναρκωτικά, είναι που πρέπει να αναγνωρίσει ο ασθενής ή ο γιατρός, ως σημάδια της επερχόμενης ενδεχομένως ασθένειας της κατάθλιψης.
Αν είστε ανάμεσα στα εκατομμύρια των ανθρώπων που μαστίζονται από τα συμπτώματα που περιγράφηκαν πιο πάνω, είναι σημαντικό να ζητήσετε αμέσως βοήθεια, και υπάρχουν πολλοί πόροι άμεσα διαθέσιμοι στο διαδίκτυο. Αν και οι λόγοι της κατάθλιψης μπορεί να μην είναι απόλυτα συγκεκριμένοι, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν σ’ αυτό –θλιβερά γεγονότα που μας συνέβησαν, βιοχημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο ή κάποιοι ψυχολογικοί παράγοντες– αυτό που είναι σαφές είναι ότι δεν είστε μόνοι και δεν θα πρέπει να αισθάνεστε ντροπή. Η κατάθλιψη είναι σήμερα κοινός τόπος και οι περισσότερες περιπτώσεις είναι απολύτως θεραπεύσιμες.
v
Πώς αντιμετωπίζεται
• Η σύντροφος πρέπει να σταθεί αρωγός στον σύντροφό της, να τον ενθαρρύνει και να τον κάνει να δει τα πράγματα διαφορετικά.
• Αν ο σύντροφός της είναι αδρανής, να προσπαθήσει να τον κινητοποιήσει με κάθε τρόπο.
• Ο ίδιος πρέπει να αρχίσει “διάλογο” με τον εαυτό του, για να τον πείσει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όσο φαίνονται, αλλά και διάλογο με την σύντροφό του.
• Πρέπει να αποκτήσει ξανά εμπιστοσύνη στον εαυτό του και αισιοδοξία για το μέλλον.
• Επίσης πρέπει να γίνει περισσότερο κινητικός. Η δραστηριοποίηση σε βγάζει από το τέλμα και σε βάζει σε μια άλλη κατάσταση.
• Τέλος, πρέπει να ανακαλέσει όλες τις αρνητικές και πεισιθανάτιες σκέψεις που έχει κάνει και να τις διαγράψει συνειδητά. Κατόπιν να επαναφέρει στη θέση τους τις ελπίδες και τα σχέδια που έκανε για το μέλλον. Πολύ επιβοηθητική είναι επίσης η θύμηση ευχάριστων γεγονότων από το παρελθόν.
Σήμερα υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές θεραπείες για την κατάθλιψη. Γι’ αυτό μην αδιαφορήσετε αν ο σύντροφός σας παρουσιάσει σημάδια κατάθλιψης – οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές.
