Καταστροφές και θρίαμβοι της νεώτερης Ελλάδας
ΒΙΒΛΙΑ
Posted by Youmagazine Staff
«Καταστροφές και θρίαμβοι»: το best seller του καθηγητή Στάθη Καλύβα που οδηγεί στην βαθύτερη κατανόηση της ελληνικής κρίσης.
v
Στάθης Ν. Καλύβας
ΕΠΙΧΕΙΡΩΝΤΑΣ να εξηγήσει τα μύρια όσα προβλήματα και τις παθογένειες που μαστίζουν εδώ και σχεδόν δύο αιώνες τη νεώτερη Ελλάδα, ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Yale, Στάθης Καλύβας, έγραψε το βιβλίο «Καταστροφές και Θρίαμβοι: Οι 7 κύκλοι της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας».
Πρόκειται για μια ρηξικέλευθη αποτίμηση της πορείας του σύγχρονου ελληνικού κράτους, στην οποία ο καθηγητής εντάσσει τη σημερινή κρίση σε ένα πλαίσιο ιστορικής κανονικότητας, σπέρνοντας έναν σπόρο αισιοδοξίας.
Το βιβλίο ξεκινά με ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Η καρδερίνα» της Αμερικανίδας συγγραφέως Ντόνα Ταρτ, που αποτελεί ένα ταξίδι στον σύγχρονο κόσμο της απώλειας και της μοναξιάς, αλλά και της ελπίδας:
Μήπως μερικές φορές ο λάθος τρόπος είναι ο σωστός τρόπος;
Μήπως, μπορείς να πάρεις το λάθος μονοπάτι
και παρ’ όλα αυτά να καταλήξεις εκεί που ήθελες να βγεις;
Ή, με άλλα λόγια, μήπως κάποιες φορές τα κάνεις όλα λάθος
και στο τέλος σου βγαίνουν όλα σωστά;
«Αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο», γράφει στον πρόλογό του ο Στάθης Καλύβας, «μετά από τη σχετική παρότρυνση των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων της Οξφόρδης που μόλις είχαν ξεκινήσει μια καινούργια σειρά με στόχο την έγκυρη, αλλά συγχρόνως κατανοητή και συνοπτική παρουσίαση σημαντικών ιστορικών, πολιτικών και επιστημονικών θεμάτων. Ο γενικός τίτλος της σειράς αυτής («What everyone needs to know about…» – «Τι πρέπει να ξέρει ο καθένας για…») παρέπεμπε σε μια αντίστοιχη παλαιότερη σειρά των Γαλλικών Πανεπιστημιακών Εκδόσεων με παραπλήσιο τίτλο («Que sais-je?» – «Τι γνωρίζω;»). Η σειρά αυτή ήταν πραγματικά πρωτοποριακή και υπήρξε μια από τις μεγάλες ανακαλύψεις των μαθητικών μου χρόνων.
»Ο πειρασμός λοιπόν να ανταποκριθώ θετικά στην πρόταση των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων της Οξφόρδης ήταν μεγάλος, ιδίως στο βαθμό που η κρίση που χτύπησε τη χώρα το 2009 μάς έθεσε όλους μπροστά σε ένα αμείλικτο ερώτημα: πώς φθάσαμε εδώ;
»Αποφάσισα λοιπόν να τολμήσω αυτό το εγχείρημα, καθώς μου πρόσφερε και μια μοναδική ευκαιρία να ξαναδιαβάσω την ελληνική ιστορία και να τη σκεφθώ πιο σφαιρικά και συστηματικά».
Πράγματι, το βιβλίο «Καταστροφές και Θρίαμβοι» είναι ένα ταξίδι στη νεώτερη ελληνική ιστορία, αλλά ένα ταξίδι καρποφόρο, καθώς ο συγγραφέας, διαιρώντας την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας σε επτά κύκλους, καταλήγει σε ορισμένα απτά και ελπιδοφόρα συμπεράσματα.
v
v
Οι 7 κύκλοι της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας
«Στις αρχές του Ιουλίου 2015 φάνηκε πως η χώρα κινδύνευε άμεσα από μια νέα μεγάλη καταστροφή, που όχι απλώς θα επισφράγιζε την ουσιαστική πτώχευση του 2010 αλλά πιθανότατα θα την καθιστούσε μη αναστρέψιμη. Την τελευταία στιγμή όμως, ένας συνδυασμός πολιτικών αποφάσεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας αποσόβησε μια τεράστια καταστροφή. Η κλιμάκωση των γεγονότων και η τελική αποφυγή της καταστροφής έρχονται να προστεθούν σε μια αλυσίδα αντίστοιχων γεγονότων στο παρελθόν. Τοποθετώντας το παρόν μέσα στο παρελθόν, κατανοούμε ίσως καλύτερα τι μας επιφυλάσσει το μέλλον».
Η ερμηνεία αυτή διαφοροποιείται τόσο από την αυτομαστιγωτική οπτική του σήμερα, όσο και από τα ψυχωφελή αφηγήματα του πρόσφατου και απώτερου παρελθόντος, ενώ ταυτόχρονα τοποθετεί την περίπτωση της Ελλάδας σε ένα διεθνές πλαίσιο. Μέσα από την ερμηνεία αυτή, αναδεικνύεται ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο μεγάλων καταστροφών αλλά και εξίσου σημαντικών θριάμβων: επτά φορές μέχρι σήμερα, η σύγχρονη Ελλάδα επιχείρησε να υλοποιήσει πρωτοποριακά και φιλόδοξα οράματα, που τελικά αποδείχθηκαν πάνω από τις πραγματικές της δυνατότητες και γι αυτό κατέρρευσαν.
Όμως, κάθε φορά, η πρωτοποριακή φύση των εγχειρημάτων αυτών, οι ορθές επιλογές διεθνών συμμαχιών και οι παγκόσμιες ισορροπίες έσωζαν την κατάσταση και η Ελλάδα εξερχόταν από τις καταστροφές με έναν απολογισμό που ήταν θετικός, προχωρώντας με τον τρόπο αυτό στον επόμενο κύκλο. Η σημερινή κρίση αποτελεί μέρος του έβδομου κύκλου. Το ερώτημα που τίθεται με επιτακτικό τρόπο σήμερα είναι αν αυτός ο κύκλος θα έχει αντίστοιχη κατάληξη με τους έξι προηγούμενους.
Το βιβλίο κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, Μασσαλίας 14, 106 80 Αθήνα, τηλ. 210-3615334.
